โรคไบโพลาร์ หรือ อารมณ์สองขั้ว เป็นความผิดปกติทางอารมณ์ที่มีลักษณะเด่นคือ อารมณ์ของผู้ป่วยจะแปรปรวนสลับไปมาระหว่าง อารมณ์สูง (mania) และ อารมณ์ต่ำ (depression) อย่างรุนแรง ซึ่งส่งผลต่อความคิด พฤติกรรม และความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วย ซึ่งการรู้ถึงอาการและต้นเหตุของการเกิดโรคเอาไว้ จะช่วยให้เราสังเกตตนเอง เพื่อให้รู้ถึงความผิดปกติและเข้ารับการรักษาได้อย่างทันเวลา
อาการของโรคไบโพลาร์ แบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ดังนี้โรคไบโพลาร์ชนิดที่ 1: ผู้ป่วยจะมีอารมณ์สูงอย่างรุนแรง (Mania) สลับกับอารมณ์ต่ำ (depression) อย่างรุนแรง
โรคไบโพลาร์ชนิดที่ 2: ผู้ป่วยจะมีอารมณ์สูงปานกลาง (Hypomania) สลับกับอารมณ์ต่ำ (depression) อย่างรุนแรง
โรคไบโพลาร์ชนิดที่ไม่ระบุ: ผู้ป่วยจะมีอาการของโรค แต่ไม่เข้าเกณฑ์การวินิจฉัยชนิดที่ 1 หรือ 2
อย่างที่บอกไปว่า ภาวะของการเกิดอาการของโรคจะมีทั้งอารมณ์สูง และอารมณ์ต่ำ ซึ่งแต่ละอาการจะมีลักษณะดังนี้
- อาการของอารมณ์สูง (mania)
- รู้สึกมีความสุข อารมณ์ดีอย่างผิดปกติ
- พูดมาก คิดเร็ว
- นอนหลับน้อย
- มีพลังงานล้นเหลือ
- ตัดสินใจเร็ว ผลุนผลัน
- ประมาท เสี่ยงต่ออันตราย
- หลงคิดว่าตนเองมีความสามารถพิเศษ
- อาการของอารมณ์ต่ำ (depression)
- รู้สึกเศร้า หดหู่ ไม่อยากทำอะไร
- รู้สึกหมดหวัง ไร้ค่า
- เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
- นอนหลับมากหรือน้อยเกินไป
- รู้สึกสมาธิสั้น คิดอะไรไม่ออก
- รู้สึกเบื่อหน่าย ไม่อยากมีชีวิตอยู่
สาเหตุของโรค สาเหตุของโรคไบโพลาร์ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่คาดว่าเกิดจากปัจจัยหลายอย่างร่วมกัน ดังนี้
- พันธุกรรม: พบว่าโรคไบโพลาร์มักพบในครอบครัว ของผู้ที่เป็นโรคนี้อยู่ด้วย
- สมอง: ความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมอง
- ฮอร์โมน: การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศ
- ปัจจัยทางจิตใจ: เหตุการณ์ร้ายแรงในชีวิต เช่น การถูกทารุณกรรม การสูญเสีย
การรักษาโรคไบโพลาร์โรคไบโพลาร์ ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถรักษาอาการให้ควบคุมได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้
- ยา: ยารักษาโรคไบโพลาร์มีหลายชนิด ขึ้นอยู่กับชนิดและความรุนแรงของโรค ผู้ป่วยต้องทานยาอย่างสม่ำเสมอตามแพทย์สั่ง
- จิตบำบัด: ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจโรค เรียนรู้วิธีจัดการกับอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรม
- การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต: การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงสารเสพติด
โอกาสหายขาดของโรคไบโพลาร์หากผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง ผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถควบคุมอาการของโรคได้ดี มีคุณภาพชีวิตที่ดี และสามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติสุข
